Evlerdeki en önemli alerji sebebi olan akarlar, halı temizlenmesinde çok büyük önemi vardır. Profesyonel halı temizliğiyle yok edilebilen akarlar, insan sağlığı için fazla bilinmeyen önemli bir tehlikedir. En önemli ev içi allerjen ev tozu akarlarıdır. Akarlar gözle görülemeyen, çevre koşullarına oldukça dayanıklı olan, sıcak ve nemli ortamlarda kolaylıkla çoğalabilen, ev tozu içinde yaşayan mikroskopik canlılardır.
Akarların vücut proteinleri ve dışkıları allerjenik (allerji yapıcı) özelliktedir. Akar allerjenleri yastık, yatak, halı ve kumaş kaplı mobilya gibi toz tutan ev eşyalarında yüksek oranda bulunmaktadır. Bu allerjenlerin solunum yolu ile alınması, hastada allerjik yakınmaların başlamasına neden olmaktadır. Akarlar insan deri döküntüleri ile beslenmektedir ve insanların bulunduğu ortamlarda yaşarlar. Akarlar insanları ısırmaz, hastalık bulaştırma ve taşınmasına neden olmaz ve genellikle insanların üzerinde barınmazlar.
Sadece kişi akarlara karşı duyarlı ise sorun oluşturan canlılardır. Klasik ev haşare ilaçları akarları öldürmemektedir. Akarlara bağlı allerjik şikayetleri kontrol etmenin en etkili yolu akarlara maruziyetin önlenmesidir. Akarların evden tamamen temizlenmesi zordur. Ancak alınacak birtakım basit fakat etkili önlemlerle akarlara maruziyet önemli düzeyde azaltılabilir.
Yatak odasında;
İnsanların günde ortalama 8 saat uyudukları kabul edilirse, akar allerjisi olan bir hasta ömrünün yaklaşık 1/3”ünü, milyarlarca mite barındıran bir yastık ve yatak üzerinde geçirmektedir. Evdeki diğer odalara oranla, yatak odasının en fazla akar barındıran oda olduğu bilinmektedir. Bu nedenle akarlarla mücadele yöntemleri özellikle yatak odalarında yoğunlaştırılmalıdır.
• Akar allerjenleri kumaşların gözeneklerinden geçebilmektedir. Akar allerjisi olan hastalar anti-allerjik yatak takımları kullanabilir. Bir yüzü kumaş, diğer yüzü plastik veya vinil gibi malzemelerden üretilmiş ve akar allerjenlerini geçirmeyen bu yatak takımları, akarlara maruziyeti %90 -%98 oranında azaltmaktadır.
• Maliyeti yüksek olan bu hazır anti-allerjik yatak takımlarına alternatif olarak, yastık ve yatağın naylon kılıflarla kaplandıktan sonra yatak takımlarının üzerine geçirilmesi de ucuz ve etkili bir yöntemdir.
• Kadife gibi kalın kumaşlardan veya tüylü kumaşlardan yapılmış yatak örtüleri akarların barınma ve üremeleri için uygun bir ortam sağlar. Yatak odasında bu tür malzemeler kullanılmamalıdır.
• Yıkanabilir battaniyeler ve yatak örtüleri tercih edilmelidir.
• Yastık kılıfı, çarşaf ve nevresimler her hafta yüksek ısıda yıkanmalıdır. 55 ºC üzerindeki ısılarda yıkamak hem allerjeni uzaklaştırır, hem de akarları öldürür.
• Yatak odasında nem oranını azaltacak klima yada diğer nem azaltıcılar kullanılabilir.
• Giysiler daima elbise dolabında muhafaza edilmeli ve elbise dolabının kapakları kapalı tutulmalıdır.
• Halılar akarlar için uygun bir barınma ve çoğalma ortamıdır. Yatak odasındaki halı daha az toz tutan, daha kolay temizlenebilen ve yıkanabilen kısa tüylü kilim türü yer örtüleri kullanılmalıdır.
• İçi doldurulmuş oyuncaklar özellikle çocukların yattıkları odadan uzaklaştırılmalıdır.
Halı Yerine Mümkünse Kilim Serin.
Evdeki diğer odalar ve yüzeylerde;
• Elektrikli süpürgelerin çoğu, tahliye havasıyla akar allerjenlerinin odaya dağılmasına neden olmaktadır. Bu nedenle temizlik yapılırken hastanın ortamda bulunmaması idealdir. Ancak bu mümkün değil ise temizlik yaparken hastalar filtre özelliği yüksek maskeler kullanmalıdır.
• Vakumladığı havadaki allerjik parçacıkların ortam havasına karışmasını önleyen özel elektrikli süpürgeler de tercih edilebilir. Ancak bunların maliyeti çok yüksektir ve genellikle her hastaya önerilmesi gereksizdir.
• Ayrıca ev halı yıkama makineleri ile halıların temizlenmesi, halıda nem oranını artırmakta ve akar üremesi için daha uygun şartlar oluşturmaktadır. Bu tür malzemlerin kullanılması genellikle önerilmemektedir.
• Kumaş yerine sentetik maddelerle kaplı, toz tutma oranı düşük ve kolay temizlenebilir mobilyalar tercih edilmelidir.
• Kitaplar ve biblolar en fazla toz toplayan ev eşyaları olduğundan, açık raflar yerine kapaklı kitaplıklarda muhafaza edilmelidir.
Kimyasal maddelerin kullanımı;
Akar allerjenlerinden korunmayı sağlamak amacıyla halılara ve diğer ev eşyalarına uygulanabilecek kimyasal maddeler geliştirilmiştir. Bunların etkinliği konusunda farklı görüşler vardır. Özellikle yatak odalarında halıların kaldırılamadığı durumlarda bu kimyasal maddelerin kullanılması önerilebilir.